Thông gió: Khái niệm, Phân loại, Mục đích & Phương pháp

Thông gió là yếu tố quan trọng quyết định chất lượng không khí và sức khỏe của con người trong mọi công trình. Bài viết sau đây Nefa sẽ cho bạn biết thông gió là gì cũng như các phương pháp thông gió phổ biến hiện nay. Tham khảo thử nhé!

Thông gió là gì?

Thông gió là quá trình trao đổi không khí giữa môi trường bên trong và bên ngoài, nhằm duy trì chất lượng không khí tốt nhất. Quá trình này giúp đưa không khí trong lành từ bên ngoài vào và đẩy không khí ô nhiễm, bụi bẩn,… bên trong ra ngoài.

Giữa cuộc sống hiện đại, khi các công trình ngày càng kín khí để tăng hiệu quả cách nhiệt và tiết kiệm điện năng điều hòa, việc thiết kế hệ thống thông gió hợp lý trở nên vô cùng cần thiết. Đặc biệt tại các thành phố lớn như Hà Nội, Hồ Chí Minh, Hải Phòng,….

Phân loại thông gió

Dựa trên nguyên lý hoạt động, thông gió được chia thành hai loại chính, cụ thể như sau.

Thông gió tự nhiên

Thông gió tự nhiên là phương pháp tận dụng các yếu tố tự nhiên như chênh lệch nhiệt độ, áp suất và sức gió để tạo ra luồng không khí lưu thông. Không khí nóng nhẹ hơn sẽ tự động bay lên cao và thoát ra ngoài qua các lỗ thông gió, trong khi không khí mát từ bên ngoài sẽ được hút vào qua các cửa sổ, cửa ra vào ở phía dưới.

Một số ưu điểm chính của phương pháp này có thể được liệt kê như sau:

• Không tốt điện năng
• Chi phí đầu tư và bảo trì thấp
• Vận hành không gây tiếng ồn và thân thiện với môi trường

Tuy nhiên, hạn chế của phương pháp này đó là hiệu quả thông gió hoàn toàn phụ thuộc vào điều kiện thời tiết, hướng gió và thiết kế công trình. Vào những ngày không có gió hoặc nhiệt độ trong nhà và ngoài trời gần bằng nhau, thông gió tự nhiên gần như không có tác dụng.

Thông gió cưỡng bức

Thông gió cưỡng bức hay thông gió cơ khí sử dụng các thiết bị cơ khí như quạt hút, quạt thổi, máy cấp khí tươi để chủ động điều khiển luồng không khí. Phương pháp này cho phép kiểm soát hoàn toàn lưu lượng, tốc độ, hướng di chuyển, nhiệt độ & độ ẩm.

Với loại thông gió cưỡng bức thì thường chia ra thành 3 loại phổ biến sau:

• Thông gió kiểu hút: tức là hút CO2, không khí ô nhiễm, bụi bẩn, nhiệt nóng trong phòng ra ngoài. Không khí tươi sạch sẽ tràn vào phòng thông qua các khe hở hoặc cửa lấy gió nhờ chênh lệch cột áp.
• Thông gió kiểu thổi: tức là thổi không khí sạch vào phòng, đồng thời thải khí bẩn bên trong ra ngoài qua các khe hở.
• Hệ thống điều hòa không khí: được trang bị đầy đủ các thiết bị xử lý không khí (thiết bị lọc bụi, sấy nóng, làm lạnh, thu hồi nhiệt,…) để cải thiện chất lượng không khí bên trong phòng.

Những phương pháp này càng phổ biến trong các chung cư cao tầng, văn phòng, nhà máy và các công trình thương mại. Với khả năng hoạt động ổn định 24/7 bất kể điều kiện thời tiết, vì vậy luôn đảm bảo chất lượng không khí luôn được duy trì ở mức tốt nhất.

Các loại thông gió khác

Ngoài 2 loại nêu trên thì hiện nay thông gió cũng được chia thành nhiều dạng khác nhau dựa theo từng nhu cầu như:

• Thông gió tổng thể: phương pháp thông hút gió cho toàn bộ phòng hoặc công trình.
• Thông gió cục bộ: chỉ thông hút gió cho một khu vực nhỏ trong phòng hoặc nơi có phát sinh ra chất độc hại, mùi hôi.
• Thông gió sự cố: thường dùng để khắc phục các sự cố ngoại cảnh như công trình xây dựng có chất độc hại, hỏa hoạn hay phòng thí nghiệm bị rò rỉ khí độc,…

Mục đích của việc thông gió

Việc đầu tư vào hệ thống thông gió chuẩn chỉnh sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống, trong đó có thể kể đến như sau:

• Cung cấp oxy và loại bỏ CO2: liên tục cung cấp không khí tươi, giàu oxy để cải thiện chất lượng không khí bên trong phòng, đồng thời giảm thiểu nồng độ CO2 cùng các tác nhân độc hại khác như bụi mịn PM2.5
• Khử mùi và các chất độc hại: giúp loại bỏ mùi hôi từ thức ăn, hút thuốc, nhà vệ sinh cũng như các hóa chất độc hại bay hơi từ sơn, keo dán, nội thất.
• Điều hòa nhiệt độ và độ ẩm: giúp giảm nhiệt độ vào mùa hè nóng bức và kiểm soát độ ẩm vào mùa đông và các thời điểm mưa nhiều, nồm ẩm như các khu vực Miền Bắc Việt Nam.
• Bảo vệ công trình: thông gió giúp giảm thiểu tình trạng ẩm mốc, bong tróc sơn, gỉ sét kim loại, mục nát gỗ, kéo dài tuổi thọ của công trình và giảm chi phí bảo trì.
• Ngăn ngừa dịch bệnh: thông gió đóng vai trò quan trọng trong việc pha loãng và đẩy các mầm bệnh, virus ra ngoài, giảm nguy cơ lây nhiễm chéo trong không gian công cộng.

Cách làm tăng hiệu quả của việc thông gió

Để tối đa hóa hiệu quả của hệ thống thông gió, bạn có thể tham khảo qua một số cách của Nefa chia sẻ như sau:

• Tính toán lưu lượng gió chính xác: tiêu chuẩn mỗi người cần khoảng 30-60 m³/h không khí tươi. Đối với phòng khách diện tích 20m², chiều cao 3m, cần thông gió với lưu lượng tối thiểu 360-720 m³/h để đảm bảo không khí luôn trong lành.
• Thiết kế đường đi của gió hợp lý: bố trí cửa cấp gió và cửa hút gió ở hai đầu đối diện nhau để tạo luồng gió thổi qua toàn bộ không gian. Tránh đặt gần nhau vì không khí mới sẽ bị hút thẳng ra ngoài mà không lưu thông hết phòng.
• Bảo dưỡng định kỳ: vệ sinh định kỳ lưới lọc bụi, kiểm tra và tra dầu mỡ cho động cơ quạt mỗi 3-6 tháng. Hệ thống thông gió bị bẩn hoặc hư hỏng sẽ giảm hiệu suất đến 30-50% và tăng tiếng ồn khi vận hành.
• Kết hợp nhiều phương pháp: sử dụng thông gió tự nhiên khi điều kiện thời tiết thuận lợi để tiết kiệm điện năng. Chỉ bật thông gió cưỡng bức khi thực sự cần thiết như trời mưa, không có gió hoặc nhiệt độ ngoài trời quá cao/thấp.
• Lắp đặt cảm biến thông minh: các cảm biến CO2, nhiệt độ, độ ẩm có thể tự động điều chỉnh tốc độ quạt dựa trên chất lượng không khí thực tế, vừa tiết kiệm năng lượng vừa đảm bảo môi trường luôn tối ưu.
• Chọn thiết bị phù hợp: đầu tư vào các thiết bị thông gió chất lượng từ thương hiệu uy tín, có hiệu suất cao, tiết kiệm điện và hoạt động êm ái. Thiết bị giá rẻ kém chất lượng thường tiêu tốn nhiều điện hơn và dễ hỏng hóc.

Các phương pháp thông gió phổ biến

Tùy vào điều kiện và yêu cầu cụ thể của mỗi công trình, có nhiều phương án thông gió khác nhau với từng ưu điểm riêng biệt. Một số phương pháp phổ biến mà Nefa có thể gợi ý cho bạn như sau:

Thông gió 1 line chỉ cấp khí tươi

Phương pháp này sử dụng quạt thổi hoặc hệ thống ống gió để đưa không khí sạch từ bên ngoài vào trong phòng. Áp suất dương được tạo ra sẽ đẩy không khí cũ tự động thoát ra ngoài qua các khe hở của cửa ra vào, cửa sổ hoặc lỗ thoát gió.

Thông gió 1 line cấp gió thường được áp dụng trong các phòng cần duy trì áp suất dương như kho lưu trữ thực phẩm, dược phẩm để ngăn không khí bẩn từ bên ngoài xâm nhập vào. 

Ưu điểm lớn nhất là chi phí thấp, đơn giản và có thể lọc bụi, điều hòa nhiệt độ trước khi vào phòng. Tuy nhiên, thông gió 1 line cấp gió không kiểm soát được lưu lượng và hướng khí thải ra, nên không phù hợp với các khu vực có mùi nặng hoặc nhiều hóa chất gây ô nhiễm như nhà bếp, xưởng sơn,…

Thông gió 1 line chỉ hút gió thải

Thông gió 1 line hút gió sử dụng quạt hút để đẩy không khí bẩn ra ngoài. Áp suất âm được tạo ra sẽ kéo không khí tươi từ bên ngoài vào qua các khe cửa hoặc lỗ cấp gió. Thường được lắp trong nhà bếp, nhà vệ sinh để loại bỏ mùi hôi và hơi ẩm.

Ưu điểm lớn của phương pháp này là ngăn mùi hôi, khí độc lan sang các khu vực khác trong công trình. Tuy nhiên, không khí tươi được đưa vào không được kiểm soát về chất lượng, nhiệt độ và độ ẩm, có thể mang theo bụi bẩn từ bên ngoài.

Thông gió 2 line kết hợp dùng quạt

Thông gió 2 line sử dụng đồng thời cả quạt cấp và quạt hút, cho phép kiểm soát hoàn toàn luồng không khí vào ra. Bằng cách điều chỉnh lưu lượng của hai quạt, có thể tạo ra áp suất âm, áp suất dương hoặc áp suất cân bằng tùy theo yêu cầu.

Hệ thống thông gió 2 line mang lại nhiều lợi ích vượt trội, trong đó phải kể đến như sau:

• Kiểm soát chính xác chất lượng không khí, tạo sự thoải mái tối đa cho người sử dụng;
• Tích hợp lọc bụi, khử khuẩn và điều hòa nhiệt độ. 
• Được áp dụng trong các môi trường có yêu cầu khắt khe như các văn phòng cao cấp, khách sạn, bệnh viện, phòng thí nghiệm.

Thông gió 2 line kết hợp dùng hệ thống thu hồi nhiệt HRV

Đây là phương pháp thông gió tiên tiến và tiết kiệm năng lượng nhất hiện nay. Hệ thống HRV (Heat Recovery Ventilator) không chỉ cấp khí tươi và hút khí thải mà còn thu hồi nhiệt năng từ luồng khí thải để làm nóng/lạm luồng khí tươi trước khi đưa vào phòng.

Trong mùa đông lạnh giá ở miền Bắc, không khí bên ngoài có nhiệt độ chỉ 10 – 15°C. Hệ thống HRV sẽ dùng nhiệt từ không khí thải ấm để làm ấm không khí tươi lạnh trước khi vào phòng, tiết kiệm đến 60-70% năng lượng sưởi.

Ngược lại vào mùa hè, hệ thống sẽ thu hồi độ mát từ không khí điều hòa trong phòng trước khi thải ra ngoài, dùng nó để làm mát không khí nóng từ bên ngoài, giảm tải cho hệ thống điều hòa không khí.

Qua những chia sẻ của Nefa, hy vọng rằng bạn sẽ biết được thông gió là gì cũng như các phương pháp thông hút gió phổ biến hiện nay. Hãy chia sẻ bài viết hoặc liên hệ ngay cho Nefa nếu bạn đang cần tư vấn chọn hệ thống thông gió chất lượng cao nhé.